Νομίζω πως οι σκέψεις του Viktor Petrovich Ivanov είναι πιο επίκαιρες από ποτέ, παρά το γεγονός ότι έχει παρέλθει μια διετία από τότε που τις πρωτοδημοσίευσε. Στην Ελλάδα το κείμενο αυτό φιλοξενήθηκε, τον Νοέμβριο του 2012, στις σελίδες της εφημερίδας "Το ΒΗΜΑ".
Ας δούμε, λοιπόν, τι έλεγε τότε ο Viktor Ivanov:
Tο 1966, το όραμα του Charles de Gaulle για μια Ευρώπη που θα απλωνόταν «από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια» ήταν προκλητικό. Σήμερα, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν έχει έναν ακόμη πιο φιλόδοξο στόχο: «μια κοινή αγορά που θα απλώνεται από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ειρηνικό».
Η αλήθεια είναι ότι οι Ρώσοι δεν θεωρούν την Ευρώπη σαν πολιτικό και οικονομικό εταίρο, ούτε καν σύμμαχο. Κατά την άποψή τους, η Ευρώπη έχει ήδη χάσει τη μάχη για την οικονομική ανάπτυξη, και γίνεται σιγά σιγά ένα «βιομηχανικό μουσείο». Η Ρωσία, λένε, θα πρέπει να δημιουργήσει συμμαχίες με πιο δυναμικές χώρες.
Από την άλλη πλευρά, πολλοί Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι, ενώ η συνεργασία με την Ρωσία μπορεί να προσφέρει πλεονεκτήματα αυτή τη στιγμή, μακροπρόθεσμα θα διαβρώσει την οικονομία και την πολιτική στην Ευρώπη.
Οι Ευρωπαίοι έχουν σοβαρές επιφυλάξεις για τις επιδόσεις της Ρωσίας στα ανθρώπινα δικαιώματα, στο νομικό σύστημα, στην αποτυχία της να συμμορφωθεί με τις ευρωπαϊκές αξίες, και με τις ευρωπαϊκές θέσεις σε διεθνείς κρίσεις, ιδίως στη Μέση Ανατολή. Ως αποτέλεσμα, η προοπτική στενότερης συνεργασίας παραμένει μακρινή.
Χωρίς μια θεμελιώδη επανεκκίνηση, οι σχέσεις ανάμεσα στη Ρωσία και την Ευρώπη θα παραμείνουν σε αποσύνθεση. Παρά την κοινή γεωγραφία, την ιστορία και τα κοινά οικονομικά συμφέροντα, οι στρατηγικοί δρόμοι τους θα αποκλίνουν.
Για αυτόν τον λόγο, το ανθρώπινο κεφάλαιο -όχι οι φυσικοί πόροι, η παραγωγή ή οι επενδύσεις- θα πρέπει να αποτελέσει το θεμέλιο της αναπτυξιακής πολιτικής στη Ρωσία και στην Ευρώπη.
Περικοπές στα κοινωνικά προγράμματα, τις οποίες ζητούν κάποιοι τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Ρωσία, θα έθεταν σε κίνδυνο αυτό το ανθρώπινο κεφάλαιο, που είναι το πιο πολύτιμο συγκριτικό πλεονέκτημά τους. Οικονομική πρόοδος μπορεί να επιτευχθεί με την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του κράτους πρόνοιας, χωρίς να θυσιαστεί αυτή η κρίσιμη πηγή της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.
Οι Ευρωπαίοι έχουν λόγους να επικρίνουν τις αδυναμίες της Ρωσίας, αλλά θα πρέπει να αναγνωρίσουν επίσης ότι δεν έχουν περάσει παρά μόλις 20 χρόνια από τότε που άλλαξε εκ βάθρων το πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και νομικό σύστημα της χώρας.
Με δεδομένη την περίπλοκη εμπειρία τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να κατανοήσουν τις προκλήσεις που συνοδεύουν μια τόσο βαθιά αλλαγή.
Η Ευρώπη θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η σημερινή πολιτική που απαιτεί από την Ρωσία «να ωριμάσει» σαν προϋπόθεση για την συνεργασία είναι αντι-παραγωγική. Η Ρωσία θα ωριμάσει με πολύ πιο αργούς ρυθμούς στην απομόνωση, και πιο γρήγορα αν ενταχθεί σε ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Φυσικά, η Ρωσία μάλλον δεν θα γίνει πλήρες μέλος του Ν.Α.Τ.Ο. στο προβλέψιμο μέλλον, εξαιτίας των πολλών δομικών, τεχνικών και ψυχολογικών εμποδίων που της κλείνουν τον δρόμο. Αλλά η μεγαλύτερη πολιτική συνεργασία θα γίνει το πλαίσιο για συζητήσεις θεμάτων όπως το μέλλον του Αφγανιστάν, η διεθνής τρομοκρατία και η διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Η θεσμική ένταξη της Ρωσίας σε μια ευρύτερη Ευρώπη θα απαιτήσει ισχυρή δέσμευση και από τις δύο πλευρές. Αλλά, σε αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο αιώνα, είναι η μοναδική επιλογή.
(*) Ο Viktor Petrovich Ivanov είναι ένας Ρώσος πολιτικός και επιχειρηματίας, πρώην αξιωματικός της KGB, ο οποίος υπηρέτησε στη Διεύθυνση της KGB στο Λένινγκραντ, από το 1977 έως το 1994. Σήμερα, είναι ο διευθυντής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών της Ρωσίας, θέση που κατέχει από τις 15 Μαΐου 2008.
Αναρτήσεις
