Τι κρύβεται πίσω από την αναδιάρθρωση του χρέους;

Πρόταση που θα συζητηθεί πολύ κατέθεσε με επιστολή του ο πρώην επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, μέχρι πρότινος στενός συνεργάτης της Christine Madeleine Odette Lagarde και προϊστάμενος του Poul Mathias Thomsen, Reza Moghadam, ο οποίος ζητάει κούρεμα του Ελληνικού χρέους κατά 50%. Ο Moghadam παραδέχεται πως το Ελληνικό πρόγραμμα της περιόδου 2010 – 2014 στηρίχθηκε σε λάθος παραδοχές, αποδεχόμενος ότι και ο ίδιος φέρει μερίδιο ευθύνης.

Σε άρθρο του που δημοσιεύεται τους στους Financial Times παραδέχεται πως το Ελληνικό πρόγραμμα στήριξης βασίστηκε σε υπερβολικά αισιόδοξες παραδοχές για την Ελληνική ανάπτυξη, τον πληθωρισμό, τη δημοσιονομική προσπάθεια και την κοινωνική συνοχή. «Πρέπει να αναλάβω το μερίδιό μου από την ευθύνη, καθώς έχω εμπλακεί στις συζητήσεις της τρόικας μεταξύ 2010 και 2014» αναφέρει ο Moghadam, υπογραμμίζοντας ότι ένα ενδεχόμενο GRexit δεν είναι προς το συμφέρον κανενός και θα επιφέρει domino εξελίξεων για όλες τις αδύναμες οικονομίας της ζώνης του ευρώ.

«Παρά την τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή και το μεγαλύτερο κούρεμα που έχει γίνει ποτέ στο ιδιωτικό χρέος, το Ελληνικό χρέος έχει αυξηθεί στο 175% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Moghadam, προσθέτοντας ότι «τα τρέχοντα σχέδια προβλέπουν πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ το 2014 με 4,5% του ΑΕΠ από το 2016 και μετά. Αυτό θα απειλήσει την κοινωνική συνοχή και θα καταστρέψει κάθε προοπτική οικονομικής ανάκαμψης. Σε πολιτικό επίπεδο, μία τέτοια πρόβλεψη είναι υλοποιήσιμη, αλλά το χρέος θέτει εμπόδια στις επενδύσεις και την εμπιστοσύνη», σημειώνει στο άρθρο του ο Moghadam.

Τέλος, ο Moghadam υπογραμμίζει ότι η Ευρώπη οφείλει να ανακουφίσει την Ελλάδα, μειώνοντας κατά το ήμισυ το Ελληνικό χρέος έναντι μεταρρυθμίσεων με στόχο ένα βιώσιμο χρέος κάτω από 110% του ΑΕΠ. «Η ευρωζώνη έχει ξεπεράσει τα ταμπού των διασώσεων, της ιδιωτικής αναδιάρθρωσης του χρέους και της τραπεζικής ένωσης. Ακριβώς όπως ο ΣΥΡΙΖΑ απαιτείται να ξεπεράσει τη διστακτικότητα και η Ελλάδα να προχωρήσει σε βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έτσι και η Ευρώπη πρέπει να ξεπεράσει τα ταμπού της σχετικά με την ελάφρυνση του χρέους», προσθέτει στην επιστολή του στους Fanincial Times ο πρώην συνεργάτης της Christine Madeleine Odette Lagarde και προϊστάμενος του Poul Mathias Thomsen

Η πρόταση αυτή του Reza Moghadam προκάλεσε μεγάλη έκπληξη και χαρακτηρίστηκε ως «βόμβα» από πολλά δημοσιεύματα. Η στάση του IMF, ή ΔΝΤ όπως το ξέρουμε καλύτερα στην Ελλάδα, και ενός τέτοιου στελέχους του δεν είναι τυχαία. Το IMF έχει τοποθετηθεί αρκετά φορές υπέρ της ελάφρυνσης του Ελληνικού χρέους, ακόμα και με ένα νέο κούρεμα. Ο λόγος είναι ότι ενδιαφέρεται να εξασφαλίσει ένα επίπεδο για το Ελληνικό χρέος το οποίο θα το καθιστά "εξυπηρετήσιμο" και θα επιτρέψει στη χώρα μας να αποπληρώσει τα δάνεια της προς το IMF στο ακέραιο. Το IMF πιστεύει ότι για το «κούρεμα» του Ελληνικού χρέους «η μπάλα είναι στο γήπεδο μόνο των Ευρωπαίων, όχι στο δικό του» και καλεί τους Ευρωπαίους να υλοποιήσουν τις αποφάσεις του περασμένου Νοεμβρίου και να στηρίξουν οικονομικά την Ελλάδα, εάν βεβαίως χρειαστεί.

Ο λόγος είναι γιατί στο IMF ισχύει το preferred creditor status (καθεστώς του προτιμώμενου πιστωτή), κάτι που σημαίνει ότι «τα δάνεια του Ταμείου δεν κουρεύονται, ενώ τα δάνεια των υπολοίπων κουρεύονται». Το καθεστώς αυτό σημαίνει ότι ο προτιμώμενος πιστωτής πληρώνεται πρώτος και στο ακέραιο, ακόμα και σε περιπτώσεις χρεοκοπίας. Πρόκειται για απαραίτητη προϋπόθεση που θέτει το IMF προκειμένου να χρηματοδοτεί πακέτα διάσωσης κρατών. Έτσι πολλά από τα στελέχη του μιλούν εκ του ασφαλούς. Όμως υπάρχουν ήδη αρκετά σενάρια στο πλαίσιο του πακέτου στήριξης και τα οποία δεν αποκλείουν ακόμα και το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης των δανείων που έχει χορηγήσει το IMF προς την Ελλάδα, θέτοντας σε ευθεία αμφισβήτηση το preferred creditor status που απολαμβάνει ο διεθνής οργανισμός.

Σύμφωνα με παλαιότερη εκτίμηση του International Financing Review (IFR), την εβδομαδιαία έκδοση σχολίων και αναλύσεων του πρακτορείου Reuters, είναι πολύ πιθανό η Ελλάδα να γίνει η πρώτη χώρα στην ιστορία που θα αναδιαρθρώσει τα χρέη της προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Επικαλούμενο ανθρώπους που συμμετέχουν στις προσπάθειες της Ελλάδας να βάλει σε τάξη τα δημόσια οικονομικά της και να επιστρέψει τελικά στις αγορές ομολόγων, το IFR μεταφέρει την εκτίμηση ότι η αναδιάρθρωση των χρεών της χώρας προς το IMF είναι αναπόφευκτη, στο πλαίσιο του Official Sector Involvement (OSI: Εμπλοκή του Επίσημου Τομέα), δηλαδή της αναδιάρθρωσης των δανείων που έχουν χορηγήσει τα κράτη της ευρωζώνης στην Ελλάδα, εάν και εφόσον η αναδιάρθρωση αυτή συμφωνηθεί.

Δυσκολεύομαι να πιστέψω την "μετάνοια" του Moghadam και πολύ περισσότερο του IMF και της Ευρώπης. Εάν τελικά προχωρήσει αυτή η πρόταση, είναι βέβαιο πως η νεοσυσταθείσα κυβέρνηση έχει προβεί σε συμφωνία μεταρρυθμίσεων που θα μεταβάλλουν άρδην την κατάσταση στη χώρα, τουλάχιστον έτσι όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα. Εξακολουθώ να μην έχω καμία εμπιστοσύνη στο ασκέρι που ανέλαβε την διακυβέρνηση του τόπου και είμαι διαισθητικά βέβαιος πως υπάρχει πολύ έντονο παρασκήνιο.