Όταν το ψέμα γίνεται έθιμο... - Μανώλης Β. Βολουδάκης

Breaking

01/04/2014

Όταν το ψέμα γίνεται έθιμο...

Η 1η Απριλίου είναι επίσημη αργία της Κυπριακής Δημοκρατίας, που εορτάζει την έναρξη του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. Στην Ελλάδα, αλήθεια, πόσοι το γνωρίζουν αυτό; Μάλλον λίγοι θα έλεγα. Στην Ελλάδα ακολουθούμε βλέπετε τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, που θέλουν την ημέρα να είναι η ημέρα των πολιτικών... συγνώμη ημέρα της φάρσας και του ψέματος.

Κατά την 1η Απριλίου, συνηθίζεται να λέγονται καλοπροαίρετα(;;;;) ψέματα λόγω εθίμου. Στην Ελλάδα επικράτησε όμως οι πολιτικοί να μας ευθυμούν όλο το χρόνο, γιορτάζοντας 365 μέρες την ημέρα αυτή! (αυτή είναι δική μου σημείωση και όχι της Larousse).

Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από την Ευρώπη. Για να καταλάβουμε ακόμα μια φορά το ποια είναι η συνεισφορά της Ευρώπης στον πολιτισμό μας: Ψέμματα, φάρσες, πλάκες, αλλά σίγουρα τίποτε το σοβαρό! Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες:
Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες. Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι Κέλτες, ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο "κώδικας δεοντολογίας" των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.
Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η "1η Απριλίου". Την χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

Δεν είναι βέβαια και λίγα τα παραδείγματα της οικονομικής εκμετάλλευσης αυτού του ανόητου και άχρηστου εθίμου: Τον προηγούμενο αιώνα, η τεχνολογία βοήθησε κάποιους να ξεγελάσουν χιλιάδες άτομα την ημέρα αυτή. Για παράδειγμα μια Αμερικάνικη εφημερίδα δημοσίευσε ένα άρθρο (στις αρχές του 20ου αιώνα), στο οποίο αναφερόταν ότι ο Τόμας Έντισον είχε εφεύρει μια μηχανή, η οποία μετέτρεπε το νερό σε κρασί. Οι μετοχές των εταιριών παρασκευής και διακίνησης οίνου, σημείωσαν κατακόρυφη πτώση στο χρηματιστήριο.
Ένα άλλο παρόμοιο παράδειγμα μεγάλης εκμετάλλευσης, είναι αυτή του δικτύου BBC το 1957. Τότε προβλήθηκε από το δίκτυο αυτό ένα ρεπορτάζ, στο οποίο Ιταλοί γεωργοί μάζευαν μακαρόνια από τα δέντρα που υποτίθεται ότι τα παράγουν. Παρόμοια ρεπορτάζ συνεχίζονται όμως μέχρι και σήμερα σχεδόν από το σύνολο των μέσων ενημέρωσης, που τις περισσότερες φορές αγγίζουν σημαντικά θέματα οικονομίας, διασκέδασης, κλπ.

Πηγή για τα στοιχεία της πρωταπριλιάς: Εγκυκλοπαίδεια Papyrus Larousse Britannica τόμος 51ος, σελίδα 72

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου