GRexit, Brexit ή και τα δύο;

Ο Γερμανός οικονομολόγος Andreas Freytag, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Jena, σε άρθρο του στο Γερμανικό περιοδικό Wirtschaftswoche προσπαθεί να κάνει μία ανάλυση σχετικά με το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισημαίνοντας ότι το ερώτημα, που είναι και ο κύριος τίτλος του άρθρου του, «GRexit, Brexit ή και τα δύο;» ταλανίζει εδώ και καιρό την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο οικονομολόγος και αρθρογράφος του οικονομικού περιοδικού αναφέρει ότι «η Ε.Ε. δεν μπορεί να ησυχάσει την ώρα που ένα σταθερό μέλος της (η Βρετανία) απειλεί να την εγκαταλείψει, ενώ ένα άλλο καθόλου σταθερό οικονομικά, (η Ελλάδα) απειλεί τα νεύρα των υπουργών των Οικονομικών και προάγει ένα κλίμα οικονομικής αβεβαιότητας στην Ευρώπη.

Μετά την επανεκλογή του Βρετανού πρωθυπουργού David William Donald Cameron, το κόμμα του οποίου κατάφερε να κερδίσει την αυτοδυναμία, αναμένεται να διεξαχθεί δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην Ε.Ε., ίσως ακόμη και το 2016. Τουλάχιστον αυτό δήλωσε ο ίδιος ο Cameron, ενώ και οι αγορές απαιτούν από το Λονδίνο να ξεκαθαρίσει το συντομότερο δυνατό τη σχέση του με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την ίδια ώρα συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της. Για την εξυπηρέτηση των χρεών προς το ΔΝΤ η Ελλάδα λεηλατεί τα αποθεματικά της ενώ ταυτόχρονα απειλούνται οι πληρωμές στις συντάξεις, αλλά η κυβέρνηση δεν προχωράει στις ιδιωτικοποιήσεις που θα της απέφεραν έσοδα. Οπότε οι αμφιβολίες είναι δικαιολογημένες».

Το άρθρο στο Wirtschaftswoche υπογραμμίζει ότι «τελικά και τα δύο αυτά ζητήματα αφορούν άμεσα το μέλλον της Ε.Ε. Αν η Βρετανία αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ένωση, οι επιπτώσεις θα είναι απρόβλεπτες. Δεν θα χαθεί μόνο ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά κέντρα της Ε.Ε., αλλά και μια φωνή υπέρ της οικονομίας των αγορών». Ο Γερμανός οικονομολόγος επισημαίνει πως «και οι Βρετανοί θα χάσουν πολλά», χωρίς ωστόσο να τεκμηριώνει την άποψή του. Όπως τονίζει, «ο κίνδυνος είναι μεγάλος και γι' αυτό τον λόγο η Ε.Ε. θα πρέπει να κάνει υποχωρήσεις ώστε η πλειονότητα των Βρετανών να ψηφίσει υπέρ της παραμονής της χώρας τους».

Ο Freytag ισχυρίζεται πως «αν η Ελληνική κυβέρνηση λάβει περαιτέρω βοήθεια ακόμη και σε περίπτωση που δεν συμφωνήσει με τους πιστωτές της για ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, η νομισματική ένωση θα χάσει κάθε αξιοπιστία. Παράλληλα χώρες, όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία θα αναρωτηθούν για ποιο λόγο κατέβαλαν τόσες προσπάθειες. Από την άλλη, αν δεν λάβει βοήθεια η Ελλάδα, τότε κινδυνεύει με χρεωκοπία, της οποίας οι επιπτώσεις θα είναι δύσκολα διαχειρίσιμες.

Τόσο το δημοψήφισμα στη Βρετανία, όσο και η κατάσταση στην Ελλάδα δείχνουν ότι υπάρχει πρόβλημα στην Ευρώπη, το οποίο, σύμφωνα με τον Γερμανό οικονομολόγο, δεν μπορεί να λυθεί με ένα απλό «ας συνεχίσουμε» ή με τα γνωστά ευχολόγια για το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Οι δυσκολίες είναι θεμελιώδεις. Οι Βρετανοί αισθάνονται ότι η Ε.Ε. τους πατρονάρει, ενώ έχουν επισημάνει ότι θα επιθυμούσαν να γίνουν βελτιώσεις σε ό,τι αφορά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην κατανομή των ευθυνών στην Ευρώπη. Η Ελληνική τραγωδία συνδέεται με την αξιοπιστία των κανόνων της Ευρώπης.

Γι’ αυτό η τρέχουσα κρίση δεν πρέπει να επιλυθεί με τον συνήθη τρόπο. Αντί αυτού έχει έρθει η ώρα να αναλογιστούμε και να μιλήσουμε για τα όσα πηγαίνουν καλά στην Ευρώπη και όσα μπορούν να βελτιωθούν. Αν εντοπιστούν λάθη, θα πρέπει να διορθωθούν.

Όπως και να έχει, πρέπει να σταματήσει η ενοχλητική ρητορική στην Ευρώπη και να αναζητηθούν λύσεις για τα επείγοντα προβλήματα. Αυτό περιλαμβάνει διαπραγματεύσεις με τη Βρετανία ώστε να αποφευχθεί μια Brexit καθώς και μια ανάλυση των υπέρ και των κατά μιας εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη», καταλήγει ο Freytag.

Είναι αξιοσημείωτες οι επισημάνσεις του Γερμανού οικονομολόγου σε ότι αφορά στο γιατί σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με το να χάσει δύο από τα μέλη της, παρά την προσπάθεια που κάνει ταυτόχρονα προκειμένου να αμβλύνει το πρόβλημα. Είναι όμως εξίσου αξιοσημείωτη η έλλειψη ουσιαστικής πρότασης σχετικά με το πως θα μπορούσε να αποφευχθούν οι δύο αποχωρήσεις. Ίσως, γιατί μια τέτοια πρόταση είναι μάλλον ματαιοπονία να αναζητηθεί αφού δεν υπάρχει!