Francogeddon εν Ελλάδι

Περισσότεροι από 60.000 δανειολήπτες στεγαστικών δανείων σε Ελβετικό φράγκο στην Ελλάδα μπορεί να επηρεαστούν δυσμενώς από την απόφαση της SNB να διακόψει την ελάχιστη συναλλαγματική ισοτιμία του 1,20 ανά ευρώ. Παράλληλα έθεσε νέο range για το τριμηνιαίο libor μεταξύ-1,25% και -0,25%. Η απόφαση αυτή που αιφνιδίασε ακόμα και το ΔΝΤ, όπως αποκάλυψε η ίδια η Christine Madeleine Odette Lagarde, πάρθηκε την Πέμπτη (15/1/2015) το πρωί, προκαλώντας αρχικά μεγάλο σοκ στις αγορές. Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας είχε θέσει το όριο του 1,20 πριν τρία χρόνια, προκειμένου να ανακόψει τις μαζικές αγορές με την κρίση στην ευρωζώνη να είναι στην κορύφωσή της, ενώ αντιστεκόταν για αρκετούς μήνες στις πιέσεις για άρση της οροφής στην ισοτιμία του φράγκου. Το ενδεχόμενο όμως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ανακοινώσει πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης την ερχόμενη εβδομάδα (22 Ιανουαρίου) αύξησε τις πιέσεις, με την SNB να αγοράζει συνεχώς ευρώ τις τελευταίες ημέρες για να στηρίξει την ισοτιμία του 1,20.

Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε -σε διάστημα λίγων λεπτών- ζημιά που εκτιμάται ότι ξεπερνά το 1 δις ευρώ σε περισσότερους από 60.000 Έλληνες δανειολήπτες, οι οποίοι έχουν δάνεια, κυρίως στεγαστικά, σε Ελβετικό φράγκο. Σύμφωνα με στοιχεία από τις τράπεζες, το ύψος των εν λόγω δανείων φτάνει από 6 μέχρι 8 δις ευρώ και με την εκτίναξη στην ισοτιμία του Ελβετικού φράγκου χρειάζονται πολλά περισσότερα ευρώ για να αποπληρώσουν κεφάλαιο και δόσεις. Αυτό αυτομάτως σημαίνει ότι το άληκτο κεφάλαιο προς αποπληρωμή των δανειοληπτών αυξάνεται κατά 15% ενώ από τον επόμενο μήνα κιόλας θα δουν σημαντική αύξηση στις δόσεις των δανείων τους. Η μέχρι χθες (15/1/2015) ισοτιμία ήταν: 1 ευρώ = 1,20 Ελβετικά φράγκα, ή αλλιώς 1 Ελβετικό φράγκο = 0,805 ευρώ. Έναντι του ευρώ το φράγκο σημείωσε άλμα 17% στο €0,975, ενώ βρέθηκε να σημειώνει άνοδο πάνω από το 30% κάτι που σημαίνει πως ένα φράγκο ήταν πάνω από τα €1,17. Έναντι του δολαρίου το Ελβετικό νόμισμα κερδίζει 16,6% στα 1,14 δολάρια.

Τα δάνεια σε Ελβετικό φράγκο είχαν εμφανιστεί το 2006 και διαφημίστηκαν έντονα τόσο το 2007 όσο και το 2008, λόγου του χαμηλού επιτοκίου libor της περιόδου στο 2% με 2,5%, όταν το Ευρωπαϊκό επιτόκιο κυμαίνονταν αντίστοιχα στο 3,6% με 5%, με αποτέλεσμα σχεδόν το 15% των νέων χορηγήσεων στεγαστικών δανείων που δόθηκαν τότε να είναι στο ελβετικό νόμισμα. Την ίδια περίοδο (2007- 2008) η ισοτιμία Ελβετικού φράγκου σε σχέση με το ευρώ ήταν στο 1,610 και κάποιος που έπαιρνε δάνειο σε ξένο νόμισμα είχε όφελος τόσο από το χαμηλό επιτόκιο όσο και από το αδύναμο Ελβετικό φράγκο. Το κλείδωμα της ισοτιμίας στο 1,20 έχει ζημιώσει ήδη πολλούς δανειολήπτες.

Πλέον, για όλους όσοι είχαν πάρει δάνεια σε Ελβετικό φράγκο το 2008, η «ζημιά» φτάνει ή και ξεπερνά το 30% σε κεφάλαιο και δόσεις. Μάλιστα δανειολήπτες είχαν συστήσει σύλλογο και έχουν προσφύγει στα δικαστήρια καθώς οι δόσεις των δανείων τους, κυρίως στεγαστικών, έχουν αυξηθεί ραγδαία. Η αδυναμία τους να αποπληρώσουν τις δόσεις τους έχει στρέψει κατά των τραπεζών. Ενδεικτικά το περασμένο καλοκαίρι, το Πολυμελές Πρωτοδικείο στην Ξάνθη είχε εκδώσει απόφαση που δικαίωνε δανειολήπτη-συνταξιούχο αστυνομικό ο οποίος το 2007 είχε δανειστεί 166.680 Ελβετικά φράγκα, ορίζοντας πως μπορεί να εξοφλήσει το δάνειο του βάσει της ισοτιμίας που ίσχυε μεταξύ ευρώ/Ελβετικού φράγκου την περίοδο που εγκρίθηκε από την τράπεζα.

Όμως, όπως τονίζουν τραπεζικά στελέχη, οι δανειολήπτες θα πρέπει να παραμείνουν απολύτως ψύχραιμοι και να μην προχωρήσουν σε εσπευσμένες κινήσεις, όπως για παράδειγμα να μετατρέψουν τα δάνειά τους σε ευρώ διότι τότε θα γράψουν πραγματικές ζημιές, ενώ προσωρινά οι όποιες ζημιές είναι λογιστικές και ενδεχομένως πρόσκαιρες. Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουν, τα στεγαστικά αυτά δάνεια είναι μακροπρόθεσμης διάρκειας, εικοσαετίας και άνω, και επηρεάζονται από τους οικονομικούς κύκλους, άλλοτε αρνητικά και άλλοτε θετικά. Επισημαίνουν ότι οι τράπεζες θα συμβάλουν ώστε να υπάρξει ενημέρωση σε όποιον την ζητάει, ενώ τονίζουν ότι σε κάθε περίπτωση θα αναζητηθούν λύσεις σε όσους πληγούν.

Συμφωνώ απόλυτα με την τοποθέτηση των τραπεζιτικών στελεχών και συνιστώ ψυχραιμία στους δανειολήπτες. Τα δάνεια, όπως και οι επενδύσεις, με συναλλαγματικό κίνδυνο δεν καταλήγουν τελικά σε ζημία μόνο εάν ο δανειολήπτης ή ο επενδυτής παραμείνει σταθερός κατά την διάρκεια των κλυδωνισμών και δεν μεταβάλλει τους όρους του δανείου ή της επένδυσης. Η οικονομία στηρίζεται σε κύκλους ανόδου και καθόδου και γι' αυτό η πολυετής επιμονή σε ένα σχήμα είτε δανείου, είτε επένδυσης αποφέρει τελικά κέρδη ή μειώνει στο ελάχιστο τις πιθανότητες ζημίας.

Το κρίσιμο της υπόθεσης, όμως, είναι η πίεση που δέχεται η ευρωζώνη και κυρίως το ευρώ. Έγραψα και το πρωί πως η Ε.Ε. θα πληρώσει ακριβά την "αλαζονεία" της να σταθεί ως ισάξιος παίκτης ανάμεσα στους δύο "γίγαντες" που έχουν μοιράσει τον πλανήτη: τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Προσωπική μου εκτίμηση, που επαναλαμβάνω, είναι πως τις προσεχείς ημέρες το ευρώ θα δεχθεί ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις και θα κινδυνεύσει -αν δεν συμβεί τελικά- με κατάρρευση.