Η συναινετική πώληση της χώρας

Η επιβεβαίωση όσων έγραφα το πρωί έρχεται δια στόματος του προέδρου της ECB που διαψεύδει ακόμα μία φορά την κυβέρνηση και τους ισχυρισμούς της σχετικά με την έξοδο από το πρόγραμμα στήριξης. Οι δηλώσεις του προέδρου της ECB έρχονται να αποσαφηνίσουν και να εξηγήσουν το ενδιαφέρον της κεντρικής τράπεζας για την αγορά του χρέους της πατρίδος μας. Έτσι, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αρχίσει να αγοράζει δέσμες τραπεζικών δανείων και άλλες μορφές καλυμμένων αξιόγραφων και ομολόγων από τα μέσα του μήνα, σε μία προσπάθεια να επιτύχει την επανεκκίνηση της οικονομίας της ευρωζώνης, παρά τη δυσαρέσκεια που εκφράζεται στη Γερμανία και αλλού. Η ECB διατήρησε το βασικό της επιτόκιο αμετάβλητο στο 0,05%, επίπεδο που έχει χαρακτηρίσει ως το «κατώτατο όριο». Ο πρόεδρος της Mario Draghi δήλωσε ότι η κεντρική τράπεζα θα αρχίσει να αγοράζει καλυμμένα ομόλογα (μία μορφή εγγυημένων τίτλων) από τις τράπεζες στα μέσα του Οκτωβρίου και ομόλογα που βασίζονται σε τραπεζικά δάνεια (asset-backed securities, ABS) σε κάποιο χρονικό σημείο στο τέταρτο τρίμηνο του έτους.

Η ECB θα αγοράζει ομόλογα (ABS) και από την Ελλάδα και την Κύπρο, όπου η πιστοληπτική διαβάθμισή τους είναι χαμηλότερη από αυτή που δέχεται η κεντρική τράπεζα ως ενέχυρο κατά τη χορήγηση ρευστότητας στις τράπεζες (κάτω από το BBB-). Ωστόσο, ο Draghi είπε ότι αυτό θα γίνει με όρους -μεταξύ των οποίων είναι η παραμονή των χωρών σε πρόγραμμα- προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος για την ECB. «Θέλουμε όσο το δυνατόν να μην κάνουμε εξαιρέσεις, αλλά επιδεικνύοντας σύνεση», τόνισε ο Draghi στη συνέντευξη τύπου που έδωσε μετά τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ECB στη Νάπολη, προσθέτοντας: «Έτσι, αποφασίσαμε να συμπεριλάβουμε χώρες που έχουν πιστοληπτική διαβάθμιση χαμηλότερη από το BBB-, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, αποκλίνοντας (σ.σ.: από τους κανονισμούς), με δύο όρους. Ο πρώτος όρος είναι η ύπαρξη μίας σειράς μέτρων που περιορίζουν τον κίνδυνο, ο οποίος θα μπορούσε να υπάρξει από τις συγκεκριμένες αγορές, ώστε τα στοιχεία ενεργητικού που θα αγορασθούν εκεί να είναι αντίστοιχα από πλευράς κινδύνου με τα στοιχεία ενεργητικού που θα αγορασθούν σε άλλες χώρες [...] Και, μετά, υπάρχει ένας δεύτερος όρος, θα έλεγα (όρος) σύνεσης, που είναι βασικά ότι οι χώρες πρέπει να έχουν ένα τρέχον πρόγραμμα με την Ε.Ε.». Μεταξύ των μέτρων μείωσης του κινδύνου των Ελληνικών και των Κυπριακών ομολόγων που ανακοίνωσε η ECB περιλαμβάνεται η πρόβλεψη ενός ανώτερου ορίου αγοράς κάθε έκδοσης ομολόγων στο 30% (έναντι 70% για τις άλλες χώρες) και η κατάθεση επιπλέον ενεχύρων τουλάχιστον 25%.

Αυτή η προοπτική, σημειώνει το πρακτορείο ειδήσεων Reuters, έχει πάντως προκαλέσει ήδη αντιδράσεις στη Γερμανία και αλλού. Ο Draghi κάλεσε τις κυβερνήσεις να στηρίξουν το σχέδιο αγοράς των ομολόγων με εγγυήσεις για τα τμήματα των ABS που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, μία κίνηση που θα έδινε πλήρη ασφάλεια στην αγορά και θα ενθάρρυνε και άλλους αγοραστές. Ωστόσο, η Γαλλία και η Γερμανία απάντησαν αρνητικά στην έκκληση αυτή. Ο επικεφαλής της Γερμανικής κεντρικής τράπεζας Jens Weidmann έχει εκφράσει ήδη τις αμφιβολίες του για το πρόγραμμα αγοράς ABS. «Αυτή είναι μία επικίνδυνη μεταβίβαση που θα ήταν δικαιολογημένη σε μία ακραία κατάσταση, αλλά θεωρώ ότι είναι από κάθε πλευρά προβληματική στο σημερινό περιβάλλον», δήλωσε ο Axel Alfred Weber, προκάτοχος του Weidmann στην ηγεσία της Deutsche Bundesbank.

Ο πρόεδρος της ECB χαρακτήρισε «πολύ κατανοητή» την αύξηση του ευρωσκεπτικισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένης της αδύναμης οικονομίας της. «Είναι πολύ κατανοητό ότι οι πολίτες είναι ευρωσκεπτικιστές, επειδή τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά [...] Σε αυτό το μέρος του κόσμου (τη Νότια Ευρώπη) τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά, είναι εκτεταμένη η ανεργία και είναι πολύ αδύναμη η οικονομική δραστηριότητα, με μία ύφεση που σε ορισμένες χώρες φαίνεται να μην τελειώνει ποτέ. Επομένως, δεν μπορεί να περιμένει κανείς ότι οι πολίτες θα είναι ενθουσιασμένοι με αυτό. Στο άλλο μέρος της Ευρώπης υπάρχει (σ.σ.: ο ευρωσκεπτικισμός), επειδή οι πολίτες αισθάνονται ότι πληρώνουν για όλους τους άλλους».

Ο Draghi επανέλαβε ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της ECB είναι ομόφωνο στη δέσμευσή του να χρησιμοποιήσει πρόσθετα μη συμβατικά μέτρα στα πλαίσια της εντολής της κεντρικής τράπεζας, εφόσον χρειασθεί να αντιμετωπίσει τον πολύ χαμηλό πληθωρισμό στην ευρωζώνη (τον Σεπτέμβριο υποχώρησε στο 0,3% έναντι στόχου της ECB για λίγο κάτω από το 2%). Τόνισε επίσης ότι η πολιτική της ECB θα πρέπει να συνοδευθεί από ανάλογη δημοσιονομική πολιτική και πολιτική για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να είναι πιο αποτελεσματική. «Δεν υπάρχει κάποιο παζάρι εδώ, του τύπου "εμείς θα κάνουμε αυτά, αν εσείς κάνετε εκείνα". Γνωρίζουμε ότι τα μέτρα μας θα είναι περισσότερο αποτελεσματικά ή κάποιες φορές θα είναι αποτελεσματικά, μόνο αν υπάρχουν και άλλες πολιτικές [...] Κάθε παράγοντας πρέπει να παίξει τον ρόλο του», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Ταυτόχρονα, ο Mario Draghi έκανε σαφές ότι θα πρέπει να επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις στην ευρωζώνη, σημειώνοντας: «Η νομοθέτηση και εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι σαφές ότι πρέπει να αποκτήσει δυναμική σε αρκετές χώρες. Αυτές αφορούν τις αγορές προϊόντων και εργασίας καθώς και δράσεις για την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος».