Τι απέγινε το Ευρωπαϊκό όνειρο;

Θέλω να μοιραστώ μαζί σας μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση του Βούλγαρου πολιτικού αναλυτή Ivan Kraste, που είναι απόσπασμα από μια ομιλία σε σεμινάριο με θέμα "Η Ευρώπη σε κρίση". Το σεμινάριο αυτό πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Σόφια στα τέλη του Μαρτίου του 2013 ενώ το απόσπασμα που παραθέτω δημοσιεύθηκε στην PressEurope στις 25 Απριλίου 2013.

Ο Ivan Kraste είναι πολιτικός επιστήμονας και πρόεδρος του Κέντρου "Φιλελεύθερων Στρατηγικών" στην πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, τη Σόφια. Είναι ιδρυτικό μέλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Έχει μεγάλη και συχνή παρουσία και συμβολή σε κορυφαίες Ευρωπαϊκές και Αμερικανικές εκδόσεις, όπως, μεταξύ άλλων, η Wall Street Journal, η Frankfurter Allgemeine Zeitung, ο Le Monde και οι The Financial Times. Είναι ο αρχισυντάκτης της Βουλγαρικής έκδοσης του βιβλίου με τίτλο "Εξωτερική Πολιτική", ενώ στα βιβλία του στα αγγλικά περιλαμβάνεται και το "Αντι-αμερικανικός Αιώνας (2007)".

Αμνησία, ύφεση, η αποτυχία της πολιτικής ελίτ, διχασμένες κοινωνίες... Η ελεύθερη και προστατευτική Ευρώπη  που ήταν το όνειρο των καταπιεσμένων λαών δεν υπάρχει πια, απλά οι Ευρωπαίοι αρχηγοί δεν έχουν το θάρρος να το παραδεχτούν, λέει ο Βούλγαρος αναλυτής.

The European Union no longer exists, at least not as we know it. And the question is not what will be the form of the new Union, but rather why this Europe, which was the focus of so many of our dreams no longer exists. The answer is simple: today, all of the pillars that served to build and justify the existence of the European Union have collapsed.	Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει πια, τουλάχιστον όπως τη ξέρουμε. Και το ερώτημα δεν είναι  ποιά θα είναι η μορφή της νέας Ένωσης, αλλά μάλλον  γιατί αυτή η Ευρώπη, η οποία ήταν το επίκεντρο των ονείρων μας, έπαψε πια να υπάρχει. Η απάντηση είναι απλή: σήμερα, όλοι οι πυλώνες που έχτισαν και δικαίωσαν την ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν καταρρεύσει
Chief among these was the memory of the Second World War. A survey of German secondary school students in the 14-16 age bracket, which was published a little over a year ago, showed that a third of these young people did not know who Hitler was, and 40 per cent were convinced that human rights had been respected to an equal degree by every German government since 1933. This in no way implies that there is a nostalgia for fascism in Germany. No, it simply means that we now have to contend with a generation that has nothing to do with this history. Today the conviction that the EU continues to derive legitimacy from its roots in the war is in an illusion.	Η σημαντικότερη από αυτές ήταν η μνήμη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μια έρευνα που έγινε σε  μαθητές της γερμανικής  δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην ηλικιακή κατηγορία 14-16, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα λίγο πριν από ένα χρόνο, έδειξε ότι το ένα τρίτο από αυτούς τους νέους δεν ήξερε ποιός ήταν ο Χίτλερ, και 40 τοις εκατό ήταν πεπεισμένοι ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είχαν τηρηθεί σε ίσο βαθμό από κάθε γερμανική κυβέρνηση από το 1933. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν υπονοεί ότι υπάρχει μια νοσταλγία για φασισμό στη Γερμανία. Όχι, απλά σημαίνει ότι τώρα έχουμε να κάνουμε με  μια γενιά που δεν έχει καμία σχέση με αυτή την ιστορία. Σήμερα, η πεποίθηση ότι η Ε.Ε. εξακολουθεί να αντλεί νομιμότητα και αξιοπιστία από τις ρίζες της στον πόλεμο είναι μια ψευδαίσθηση.
The second element that facilitated the geopolitical emergence of to the Union was the Cold War: once again, a phenomenon that no longer exists. Today, the EU does not have – and cannot have — an enemy that can justify its existence in the same manner as the post-1949 USSR. In short, allusions to the Cold War can in no way contribute to the resolution of the EU’s problems of legitimacy.	Το δεύτερο στοιχείο που διευκόλυνε τη γεωπολιτική ανάδειξη της Ένωσης ήταν ο Ψυχρός Πόλεμος: για άλλη μια φορά, ένα φαινόμενο που δεν υπάρχει πια. Σήμερα, η Ε.Ε. δεν έχει - και δεν μπορεί να έχει - έναν εχθρό που να μπορεί να  δικαιολογήσει την ύπαρξή της με τον ίδιο τρόπο όπως το μετα-1949 ΕΣΣΔ. Εν ολίγοις, αναφορές στον Ψυχρό Πόλεμο δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να συμβάλουν στην επίλυση των προβλημάτων της νομιμότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
The third pillar that has crumbled is prosperity. The EU continues to be very rich – even if this observation does not apply to countries like Bulgaria. However, 60 per cent of Europeans believe that their children will not live as well as they do. With this in mind, the problem is not how we live today, but what kind of life can we expect in the future. The positive prospect constituted by faith in a better future, which was a powerful source of legitimacy, has also disappeared.	Ο τρίτος πυλώνας, που έχει θρυμματιστεί είναι η ευημερία. Η Ε.Ε. εξακολουθεί να είναι πολύ πλούσια - ακόμη και αν η παρατήρηση αυτή δεν ισχύει για χώρες όπως η Βουλγαρία. Ωστόσο, το 60 τοις εκατό των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι τα παιδιά τους δεν θα ζήσουν τόσο καλά όσο οι ίδιοι. Με αυτό κατά νου, το πρόβλημα δεν είναι το πώς ζούμε σήμερα, αλλά τι είδους ζωή μπορεί να περιμένουμε στο μέλλον. Η θετική προοπτική που πηγάζει από  τη πίστη σε ένα καλύτερο μέλλον, η  οποία ήταν μια ισχυρή πηγή  αξιοπιστίας, έχει επίσης εξαφανιστεί.
Convergence myth	O μύθος  της σύγκλισης
Another source of legitimacy was a belief in convergence, which led poor countries joining the EU to expect that they would progressively acquire advantages in tune with membership of a rich man’s club. This still had some basis in fact a few years ago, but today, if the economic forecasts for the next 10 years are to be believed, a country like Greece is likely to remain as poor in comparison to Germany as it was on the day of its accession to the Union.	Μια άλλη πηγή της αξιοπιστίας ήταν η πίστη στη σύγκλιση, η οποία οδήγησε φτωχές χώρες που θα ενταχθούν στην Ε.Ε. να αναμένουν ότι θα αποκτήσουν σταδιακά πλεονεκτήματα ανάλογα   της συμμετοχής  στη  λέσχη των πλουσίων. Αυτό είχε ακόμα κάποια βάση, πριν από μερικά χρόνια, αλλά σήμερα, αν οι οικονομικές προβλέψεις για τα επόμενα 10 χρόνια είναι αξιόπιστες, μια χώρα όπως η Ελλάδα είναι πιθανό να παραμείνει το ίδιο  φτωχή σε σύγκριση με τη Γερμανία, όπως ήταν και  κατά την ημέρα της προσχώρησής της στην Ένωση.
Everyone says that the EU is an elitist project. It’s true. Today, the problem is not that elites have become anti-European, but that they no longer carry any weight in national debates. The fact that all of them are fundamentally in favour of a united Europe is of no consequence, because no one listens to them anymore; they have lost touch with the people. Take a close look at sociological surveys, and you will see that the legitimacy of the EU has different explanations depending on whether you are in the north or the south of the continent.	Όλοι λένε  ότι η Ε.Ε. είναι ένα  ελιτίστικο σχέδιο. Είναι αλήθεια. Σήμερα, το πρόβλημα δεν είναι ότι οι ελίτ έχουν γίνει αντι-ευρωπαϊκοί, αλλά ότι δεν έχουν πλέον καμία βαρύτητα στις εθνικές συζητήσεις. Το γεγονός ότι όλα αυτά είναι ουσιαστικά υπέρ μιας ενωμένης Ευρώπης δεν έχει καμία συνέπεια, διότι κανείς δεν τους ακούει πια. Έχουν χάσει την επαφή με τους ανθρώπους. Ρίξτε μια προσεκτική ματιά στις κοινωνιολογικές έρευνες, και θα δείτε ότι η αξιοπιστία της Ε.Ε. έχει διαφορετικές εξηγήσεις, ανάλογα με το αν είστε στο βόρειο ή το νότιο τμήμα της ηπείρου.
In countries like Germany and Sweden, people have confidence in the EU because they also believe in the good faith of their own governments. In Italy, Bulgaria and Greece, people do not trust their own politicians, and that is why they believe in the EU. The logic of this position is that “even if we do not know them, the politicians in Brussels could not be worse than our own.” However, the latest crisis has shown this sentiment is beginning to crumble, and this confidence has been undermined.	Σε χώρες όπως η Γερμανία και η Σουηδία, οι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στην Ε.Ε., διότι, επίσης, πιστεύουν στην καλή πίστη των δικών τους κυβερνήσεων. Στην Ιταλία, τη Βουλγαρία και την Ελλάδα, οι άνθρωποι δεν εμπιστεύονται τους δικούς τους πολιτικούς, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιστεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η λογική αυτής της θέσης είναι ότι «ακόμα και αν δεν τους γνωρίζουμε, οι πολιτικοί στις Βρυξέλλες δεν θα μπορούσε να είναι χειρότεροι από τους δικούς μας». Ωστόσο, η τελευταία κρίση έδειξε ότι αυτό το συναίσθημα αρχίζει να καταρρέει, και η εμπιστοσύνη αυτή έχει υπονομευθεί.
Europe is aging	Η Ευρώπη γερνάει
Last but not least, the final pillar is the welfare state. There is no denying that the existence of a strong welfare state is an integral part of the identity of the EU. As it stands, however, the issue is not whether this welfare state should be viewed as good or bad, but whether it can continue to be viable in a context that is not only marked by global competition, but also by major demographic changes in Europe. The problem is that the Europeans are melting away like snow in a hot sun. By 2060, 12 per cent of the EU’s population will be over 80 years old. Europe is aging. So perhaps the fact that the Union often behaves like a senile pensioner in the international arena is not a coincidence. And from whom should we borrow to keep this welfare state which is so vital to the elderly up and running? From future generations? Unfortunately, they are already being tapped to pay for the accumulation of public debt…	Τελευταίος αλλά όχι λιγότερο σημαντικός, ο τελικός πυλώνας είναι το κράτος πρόνοιας. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ύπαρξη ενός ισχυρού κράτους πρόνοιας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως έχουν τα πράγματα, όμως, το ζήτημα δεν είναι αν αυτό το κράτος πρόνοιας θα πρέπει να θεωρηθεί ως καλό ή κακό, αλλά αν μπορεί να συνεχίσει να είναι βιώσιμο σε ένα πλαίσιο που χαρακτηρίζεται όχι μόνο από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, αλλά και από μεγάλες δημογραφικές αλλαγές στην Ευρώπη. Το πρόβλημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι λιώνουν σαν το χιόνι σε ένα ζεστό ήλιο. Έως το 2060, το 12 τοις εκατό του πληθυσμού της Ε.Ε. θα είναι άνω των 80 ετών. Η Ευρώπη γερνάει. Έτσι, ίσως το γεγονός ότι η Ένωση συμπεριφέρεται συχνά σαν μια ηλικιωμένη συνταξιούχος στη διεθνή σκηνή δεν είναι τυχαίο. Και από ποιόν θα πρέπει να δανειστεί για να στηρίξει αυτό το κράτος πρόνοιας που είναι τόσο ζωτικής σημασίας για τους ηλικιωμένους;; Από τις μελλοντικές γενιές; Δυστυχώς, έχουν ήδη αξιοποιηθεί για να πληρώσουν για τη συσσώρευση του δημοσίου χρέους...
Another consequence of the crisis has been the emergence of new divisions on the continent. Within the EU, there is no longer any separation between the West and the East, but other more critical distinctions have taken its place.	Μια άλλη συνέπεια της κρίσης ήταν η εμφάνιση νέων διχασμών στην ήπειρο. Εντός της Ε.Ε., δεν υπάρχει πλέον κανένας διαχωρισμός ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, αλλά  άλλες πιο κρίσιμες διακρίσεις έχουν πάρει τη θέση του.
EU is not the Eurozone	Ε.Ε. δεν είναι η Ευρωζώνη
First and foremost, there is the distinction between Eurozone countries and other states. Very often, when they speak of the EU, the French, the Germans and the Spanish are really thinking about the Eurozone. However, this division will remain irrelevant while strategically important countries like Sweden, Poland and the UK are not included in the euro. The other major division is the one that exists between creditor and debtor countries. When Greece wanted to organise a referendum on the country’s bailout, Berlin made the following objection: “You want to hold a referendum about our money!” There is some sense to this remark … No country should be held hostage by the Eurozone. But that is precisely the problem when you have a currency without a common policy.	Πρώτα απ 'όλα, υπάρχει η διάκριση μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης και των άλλων κρατών. Πολύ συχνά, όταν μιλάμε για την Ε.Ε., οι Γάλλοι, οι Γερμανοί και οι Ισπανοί  πραγματικά σκέφτονται  την Ευρωζώνη. Ωστόσο, αυτή η διαίρεση παραμένει άνευ σημασίας, καθώς στρατηγικά σημαντικές χώρες όπως η Σουηδία, η Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν περιλαμβάνονται στη ζώνη του ευρώ. Μια άλλη σημαντική διάκριση είναι αυτή που υπάρχει σε χώρες που έχουν σχέση  δανειστή και οφειλέτη . Όταν η Ελλάδα ήθελε να διοργανώσει δημοψήφισμα για την διάσωση της χώρας, το Βερολίνο έκανε την ακόλουθη ένσταση: « Θέλετε να διεξάγετε δημοψήφισμα για τα χρήματά μας!» Υπάρχει κάποια αίσθηση σε αυτή την παρατήρηση... Καμία χώρα δεν πρέπει να είναι όμηρος της Ευρωζώνης. Αλλά αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα όταν έχεις ένα νόμισμα χωρίς κοινή πολιτική.
How should the crisis be tackled? On close examination, some EU countries are in crisis, while others are not -or are at least not as badly affected. At the same time, in some cases, the crisis has had a positive impact on certain practices. From this standpoint, the main outcome of every policy is that there are winners and losers. This is something that the politicians have been careful not to tell us. However, it is not so much a problem, because it is always the case: there are always winners and losers. The devil is in the detail: how should people be compensated and how should others be convinced that it is in their interest to adopt such a policy in the first place.	Πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η κρίση ; Με μια προσεκτική ματιά βλέπουμε ότι, ορισμένες χώρες της Ε.Ε. βρίσκονται σε κρίση, ενώ άλλες όχι -ή τουλάχιστον δεν επηρεάζονται τόσο άσχημα. Ταυτόχρονα, σε ορισμένες περιπτώσεις, η κρίση είχε θετική επίδραση επί ορισμένων πρακτικών. Από την άποψη αυτή, το κύριο αποτέλεσμα της κάθε πολιτικής είναι ότι  υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Αυτό είναι κάτι που οι πολιτικοί προσέχουν πολύ για να μην μας το  πουν. Ωστόσο, αυτό δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα, γιατί έτσι έχει πάντα το θέμα: υπάρχουν πάντα νικητές και ηττημένοι. Ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες: πώς οι άνθρωποι θα πρέπει να αποζημιωθούν και πώς θα πρέπει άλλοι να είναι πεπεισμένοι ότι είναι προς το συμφέρον τους να υιοθετήσουν μια τέτοια πολιτική στην πρώτη θέση.
We continue to be convinced that win-win policies do in fact exist. Given the current situation in the EU, however, this amounts to wishful thinking, because the natural solidarity that exists in nation states has yet to be established on the level of the Union. Worse still, EU countries do not all share the same history or the same language. It is not unusual to speak of “we” in reference to Europe, but what does this mean exactly? If the EU is to function correctly, the absolute need to define what is meant by “we” in the context Europe will have to be addressed.	Συνεχίζουμε να είμαστε πεπεισμένοι ότι οι πολιτικές win-win  υπάρχουν στην πραγματικότητα. Με δεδομένη την τρέχουσα κατάσταση στην Ε.Ε., ωστόσο αυτές οι πολιτικές παραμένουν  απλά ευχολόγια, γιατί η φυσική αλληλεγγύη που υπάρχει στα εθνικά κράτη δεν έχει ακόμη καθοριστεί στο επίπεδο της Ένωσης. Ακόμη χειρότερα, οι χώρες της Ε.Ε. δεν  μοιράζονται την ίδια ιστορία ή την ίδια γλώσσα. Δεν είναι ασυνήθιστο να μιλάμε λέγοντας «εμείς» αναφερόμενοι στην Ευρώπη, αλλά τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Εάν η Ε.Ε. επιθυμεί να λειτουργεί σωστά, είναι  απόλυτη ανάγκη να ορίσουμε τι εννοούμε με το «εμείς» στο πλαίσιο της Ευρώπης.