Εκ του στόματός σου κρινώ σε

Ο Μάιος είναι άρρηκτα συνυφασμένος με το πιο δυσάρεστο γεγονός στην Ιστορία της ανθρωπότητος, που δεν είναι άλλο από την πτώση της Βασιλευούσης στους Οθωμανούς.

Για την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως έχουν γραφτεί πολλά και έχουν ειπωθεί ακόμα περισσότερα, ωστόσο, πάντοτε η ανάμνησή της είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για αυτοκριτική και εσωτερική εμβάθυνση στα λάθη μας, είτε τα προσωπικά, ή, σε επίπεδο Έθνους.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δημοτικά τραγούδια, που περιγράφει πολύ ζωντανά την αποφράδα εκείνη ημέρα είναι και το λεγόμενο, σύμφωνα με την καταγραφή του αείμνηστου Σίμωνος Καρά, "Σταυρωτό του Πάσχα" από το Νεοχώριο της Χαλκιδικής.

Σημαίνει ο Θεός, σημαίνει η γη, σημαίνουν τα επουράνια
σημαίνει κι η Αγιά Σοφιά, το μέγα Μοναστήρι,
Με τετρακόσια σήμαντρα κι εξηνταδυό καμπάνες.
Κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και Διάκος.

Ψάλλει ζερβά ο Βασιλιάς, δεξιά ο Πατριάρχης
κι απ' την πολλή την ψαλμουδιά εσειώνταν οι κολώνες
Να μπούνε στο Χερουβικό και νάβγει ο Βασιλέας,
φωνή του ήρθε εξ ουρανού κι απ’ Αρχαγγέλου στόμα:

Πάψατε το Χερουβικό κι ας χαμηλώσουν τα άγια,
παπάδες πάρτε τα ιερά κι εσείς κεριά σβηστείτε,
γιατί είναι θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψει.

Μον' στείλτε λόγο στη Φραγκιά να 'ρθούν τρία καράβια
το 'να να πάρει το Σταυρό και τα' άλλο το Βαγγέλιο,
το τρίτο το καλύτερο την άγια τράπεζά μας,
μη μας την πάρουν τα σκυλιά και μας τη μαγαρίσουν.

Η Δέσποινα ταράχτηκε και δάκρυσαν οι εικόνες.
Σώπασε κυρά Δέσποινα και μην πολυδακρύζεις
πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά μας θάναι!...

Σίγουρα τα συναισθήματα, που προξενεί το άκουσμά του, είναι ανάμεικτα αφού περιέχουν ένα μείγμα αναπόλησης, μελαγχολίας, λύπης, ελπίδος και, ενδεχομένως, πολλών άλλων.

Έχει σημασία να προσέξουμε δύο σημεία του τραγουδιού και πρωτίστως την φράση: «Ψάλλει ζερβά ο Βασιλιάς, δεξιά ο Πατριάρχης». Σε μία εποχή όπου ο Αυτοκράτορας λατρευόταν ως ισόθεος, στην Εκκλησία και ιδιαίτερα στην Θεία Λειτουργία ο βασιλεύς έψαλλε στον αριστερό χορό και όχι στον δεξιό, εκεί όπου πρωτοστατούσε ο Πατριάρχης! Τότε ο βασιληάς και έψαλλε και ήταν δεύτερος στην ψαλτική τάξη ακολουθώντας τον Πατριάρχη, σε αντίθεση με την σημερινή εποχή όπου οι άρχοντες προσπαθούν να περιορίσουν τον ρόλο της Εκκλησίας στο ρόλο κάποιου "φιλανθρωπικού φορέα"!

[ συνεχίζεται... ]