Θεωρητική ή πραγματική οικονομία;

Ο Mark Buchanan είναι φυσικός και επιστημονικός συγγραφέας, που αρθρογραφεί στην στήλη "απόψεων" του Bloomberg, "BloombergView". Είναι επίσης ο συγγραφέας του βιβλίου «Πρόβλεψη: Τι μπορούν η Φυσική, η Μετεωρολογία και οι Φυσικές Επιστήμες να μας διδάξουν για την οικονομία». Την προηγούμενη εβδομάδα έγραψε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο σχετικά με την σύγχρονη οικονομία, όπου φανερώνει το πόσο λάθος είναι στημένη η δυτική επιστήμη της οικονομίας. Το παραθέτω αυτούσιο, σε δύο συνέχειες, σε μετάφρασή μου από το Αγγλικό κείμενο. Ο τίτλος του άρθρου είναι «Στα οικονομικά, οι υπολογισμοί δεν είναι πάντα σωστοί»

Μερικά από τα κορυφαία ονόματα στην οικονομία –o Paul Romer του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και οι βραβευμένοι με Nobel, Robert Lucas και Edward Prescott– έλαβαν μέρος σε έναν ασυνήθιστο δημόσιο καυγά πάνω στην ορθή χρήση των μαθηματικών. Όσο και αν φαίνεται ακαδημαϊκή, η μάχη αποκαλύπτει ένα βαθύτερο ρήγμα σε μια πειθαρχία που υποτίθεται ότι πρέπει να αποσκοπεί στο να μας αποκαταστήσει όλους καλύτερα.

Σε ένα απότομο ξέσπασμα, ο Romer κατηγόρησε αρκετούς συναδέλφους –συμπεριλαμβανομένων των Lucas και Prescott– ότι χρησιμοποιούν τα μαθηματικά ανέντιμα για να υποστηρίξουν τις ιδεολογικές πεποιθήσεις τους. Οικοδομώντας θεωρίες σχετικά με το πώς θα επιτευχθεί η οικονομική ανάπτυξη, υπαινίχθηκε ότι πέρασαν παράλογες υποθέσεις στα οικονομικά μοντέλα τους για να εγγυηθούν τα αποτελέσματα που ήθελαν. Η καταγγελία του για μία τέτοια «mathiness» προκάλεσε θύελλα σχολίων στην οποία οι συνάδελφοι του στην στήλη Bloomberg View, Justin Fox και Νoah Smith έχουν κάνει αξιόλογες συνεισφορές.

Το πρόβλημα που προσδιορίζει ο Romer, όμως, πηγαίνει πολύ πέρα από την θεωρία της ανάπτυξης στην οποία ειδικεύεται, και προχωράει βαθύτερα από μια απλή λογομαχία μεταξύ των ακαδημαϊκών στρατοπέδων. Αντιτίθεται στον τρόπο με τον οποίο πολλοί οικονομολόγοι χρησιμοποιούν τα μαθηματικά, ο οποίος είναι διαφορετικός από τον τρόπο που οι φυσικοί ή οι βιολόγοι ή οι μηχανικοί τα χρησιμοποιούν.

Υπάρχει κάποια παράξενη ιστορία εδώ. Στο ύφος της, ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης οικονομικής θεωρίας ακολουθεί τον κανόνα που ιδρύθηκε το 1950 από τον Kenneth Arrow και τον Gerard Debreu. Ξεκίνησαν με ένα εξαιρετικά αφηρημένο μαθηματικό μοντέλο μιας οικονομίας –ένα σύνολο των παραγωγών, των καταναλωτών και των βασικών προϊόντων– και στη συνέχεια κατασκεύασαν θεωρήματα για τις ιδιότητές του. Το διάσημο αποτέλεσμά τους ήταν ότι κάτω από ένα φάσμα συνθηκών, αυτή η φανταστική οικονομία θα είχε μια μοναδική ισορροπία, ένα σύνολο τιμών, που θα ταίριαζαν απόλυτα με την παραγωγή και την κατανάλωση.

Ο Debreu κατείχε μια θέση στην Cowles Commission στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο –ένα ερευνητικό ίδρυμα αφιερωμένο στην σύνδεση της οικονομίας με τα μαθηματικά και τα στατιστικά στοιχεία– όπου βοήθησε να εκπαιδεύσει ένα κοπάδι νέων μαθηματικών οικονομολόγων σε αυτή την προσέγγιση. Εκείνοι την διέδωσαν μέσω του επαγγέλματος, όπου και εξακολουθεί να επικρατεί, με τους οικονομολόγους να καθορίζουν αξιώματα και παραδοχές, να κάνουν προτάσεις και να τις αποδεικνύουν. Ως αποτέλεσμα, πολλές από τις δημοσιεύσεις τους να καταλήξουν να διαβάζονται όπως διαλέξεις σε ατόφια μαθηματικά.

[ Συνεχίζεται... ]