Η ECB τονώνει και τη Ρωσική οικονομία

Ως θετική για την Ρωσική οικονομία αποτιμάται η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECB) για το πρώτο στην ιστορία της πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (Quantitative Easing - QE), το ύψος της οποίας θα ανέρχεται περίπου σε € 1,1 τρισεκατομμύρια για τον επόμενο ενάμισι χρόνο. Ήδη την μέρα που ανακοινώθηκε (Πέμπτη 22/1/2015) ο δείκτης RTS στο Ρωσικό χρηματιστήριο σημείωσε κέρδη της τάξης του 3,96%. Όπως ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη (22/1/2015) ο επικεφαλής της ECB Mario Draghi, μετά από τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου, μπαίνει σε εφαρμογή από τον ερχόμενο Μάρτιο ένα διευρυμένο πρόγραμμα αγορών περιουσιακών στοιχείων που θα περιλαμβάνει κρατικούς και ιδιωτικούς τίτλους, ύψους έως 60 δις ευρώ το μήνα, με σκοπό την τόνωση της ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της απειλής του αποπληθωρισμού.

Για τη Ρωσία, είναι τα πρώτα ενθαρρυντικά νέα από την παγκόσμια αγορά, μετά από πολύ καιρό: Με την εξασθένηση του ευρώ μέσα στους επόμενους μήνες, τα Ρωσικά έσοδα από τις εξαγωγές που "μεταφράζονται" σε δολάρια θα αυξηθούν. Με την κίνηση της ECB θα αυξηθεί η ζήτηση για τις Ρωσικές εξαγωγές ενώ θεωρείται αρκετά πιθανό το ενδεχόμενο να αυξηθούν και οι τιμές του πετρελαίου έως το 2016. Εάν η κίνηση αυτή αποτύχει, τότε πιθανόν να επηρεάσει δραματικά και τη Ρωσική οικονομία, ίσως πιο πολύ από ότι την ίδια την Ευρώπη. Σε περίπτωση αποτυχίας του προγράμματος η Ρωσία δεν θα είναι σε θέση να ανατρέψει την νέα κατάσταση.

Αρκετοί οικονομολόγοι από τους συμμετέχοντες στο οικονομικό forum στο Davos πιστεύουν ότι το Ευρωπαϊκό QE είναι αναγκαίο και επαρκές για την ενίσχυση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Ωστόσο, σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Harvard και πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ επί προεδρίας του William Jefferson "Bill" Clinton, Lawrence Henry "Larry" Summers, η αποτελεσματικότητα του προγράμματος στη ζώνη του ευρώ θα είναι σημαντικά χαμηλότερη από ότι στις ΗΠΑ την περίοδο 2008-2014. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τις προσδοκίες για την αύξηση των επιτοκίων στις Ηνωμένες Πολιτείες και την εισαγωγή της ποσοτικής χαλάρωσης στην Ευρώπη, το ευρώ έχει ήδη χάσει περίπου το 20% του κόστους έναντι του δολαρίου.

Για τη Ρωσική οικονομία που βιώνει σημαντική οικονομική ύφεση, η απόφαση της ECB είναι προφανώς η πρώτη είδηση από τις παγκόσμιες αγορές η οποία μπορεί να θεωρείται ως θετική, από το καλοκαίρι του 2014. Όμως, όπως προείπα, οποιαδήποτε αποτυχία στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρώπης, μοιραία θα χτυπήσει και τη Ρωσία. Η Ρωσική Ομοσπονδία είναι σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις εξαγωγές στην Ε.Ε. Με αυτή την έννοια, η απόφαση της ECB είναι η ευκαιρία για τη Ρωσία, παρότι ωστόσο αρκετοί Ρώσοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η ευκαιρία αυτή δημιουργήθηκε πολύ αργά. Γι' αυτό το λόγο έχουν προβεί σε πολλά περισσότερα μέτρα ανάκαμψης της οικονομίας τους που δεν βασίζονται σε άλλες χώρες. Σημαντικότερη από τις αλλαγές της Ρωσικής οικονομίας είναι η αύξηση της εσωτερική παραγωγής και η ταυτόχρονη μείωση των εισαγωγών.

Πάντως μέχρι στιγμής το ευρώ φαίνεται να δέχεται ισχυρότατες πιέσεις και μάλιστα την Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2015 βρέθηκε να περνάει το φράγμα των 1,13 δολαρίων και να τελεί υπό διαπραγμάτευση στα $1,118 ευρώ. «Ο λόγος για το sell off στο ευρώ είναι πως η ECB επεκτείνει τον ισολογισμό της. Θα δημιουργήσουν επιπλέον ρευστότητα δημιουργώντας πιέσεις στο ευρώ» εξηγεί ο Ian Stannard της Morgan Stanley. Ο ίδιος σημείωσε πως η Morgan Stanley αναθεώρησε τις προβλέψεις της για το ενιαίο νόμισμα βλέποντας ότι το ευρώ θα κυμαίνεται στα τέλη του έτους μεταξύ $ 1,05 και $ 1,12, σύμφωνα με το βασικό σενάριο. Το πιο ακραίο σενάριο κάνει λόγο για υποχώρηση του ευρώ στα $ 0,90 στα τέλη του έτους.

Προσωπικά υιοθετώ πλήρως το σχόλιο και την άποψη του καρδιακού φίλου και οδηγού μου, διακεκριμένου οικονομολόγου, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Cincinnati στο Ohio των ΗΠΑ Δρ. Κωνσταντίνου Πολυχρονίου: «​​Η συνεχιζόμενη συρρίκνωση της οικονομίας της ευρωζώνης απειλεί την είσοδο της σε αποπληθωρισμό. Τα προβλήματα μη προσαρμογής των οικονομιών των χωρών του βορρά και του νότου της ευρωζώνης έχουν καταστείλει την εσωτερική (δηλαδή από την ECB) χρηματοδότηση, αλλά και έχουν περιστείλει την είσοδο επενδυτικών κεφαλαίων στην ευρωζώνη. Έχω την γνώμη ότι η ECB θα πρέπει να αυξήσει την ρευστότητα τουλάχιστον κατά 2 τρισεκατομμύρια ευρώ. Λιγότερο απ’ αυτό, νομίζω, δεν θα πείσει τις παγκόσμιες χρηματαγορές ότι η ευρωζώνη βγαίνει ή θα βγει από την συρρίκνωση και από την απειλή του αποπληθωρισμού. Η ως άνω ρευστότητα, ενισχυόμενη και από ένα ευρώ που συνεχώς αποδυναμώνεται και από χαμηλές τιμές ενεργείας θα έχουν θετική συνεργειακή επίδραση επί της οικονομίας της ευρωζώνης. Ωστόσο, διαβλέπω δυο πιθανές απειλές: την εμμονή στην λιτότητα, και, την συνεχιζόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης των ξένων χρηματαγορών όσον αφορά στην ύπαρξη πολιτικής βούλησης των χωρών του νότου της ευρωζώνης για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις. Θα επιλύσουν τον «γρίφο» οι πολιτικοί της ευρωζώνης;;;» Αυτό είναι το ερώτημα που, φαντάζομαι. απασχολεί τις διεθνείς χρηματαγορές.