Επιστρέφοντας στη μιζέρια που περιέγραφε ο Dickens

Φέρνω σε γνώση σας ένα ενδιαφέρον άρθρο του Stanley Bing στο Fortune, το οποίο με πολύ εύστοχο τρόπο περιγράφει το παγκόσμιο εργασιακό καθεστώς στον 21ο αιώνα και το οποίο φαίνεται πως έχει ζηλέψει πολλά από την εποχή και τη μιζέρια που περιγράφει ο Charles Dickens. Όπως πολύ σωστά λέει ο ίδιος ο Bing. το άρθρο αυτό περιγράφει το πώς ο καπιταλισμός του 21ου αιώνα αναπαράγει τις συνθήκες εργασίας του 19ου.

Είναι γνωστό πως στα καζίνο του Las Vegas, το παιχνίδι παίζεται προς όφελος του μαγαζιού. Εσύ μπορεί να νομίζεις ότι είσαι εκεί για τους δικούς σου λόγους – να πιεις μερικά ποτάκια, να παίζεις κάμποσους γύρους, να μείνεις ξύπνιος και να νοιώσεις τυχερός. Αυτό είναι μια αυταπάτη. Είσαι εκεί για να ταΐσεις το σύστημα. Τα υπόλοιπα δεν ενδιαφέρουν κανέναν, και βεβαίως όχι το σύστημα.

Και το «μεγάλο» παιχνίδι είναι κάπως έτσι. Γι’ αυτό κι εμείς που εργαζόμαστε για να εξασφαλίσουμε τα απαραίτητα για να επιβιώσουμε, χρειαζόμαστε λίγη βοήθεια κάποιες φορές, κάποιους όρους και κανόνες που εξισορροπούν κάπως το παιχνίδι. Από την αυγή της Βιομηχανικής Επανάστασης, υπήρξαν κέρδη σ’ αυτό το επίπεδο για τους εργαζόμενους, τα οποία προήλθαν με μεγάλο κόπο: λιγότερες ώρες εργασίας, καλύτερες συνθήκες δουλειάς…

Όμως, τις τελευταίες δύο δεκαετίες τα πράγματα δείχνουν να αλλάζουν. Συνθήκες δουλειάς που θα αναγνώριζε κάλλιστα ο Dickens εμφανίζονται εκ νέου και «πουλιούνται» σε μας όχι ως οπισθοχώρηση, όχι ως επιδείνωση, αλλά ως cool εξελίξεις τις οποίες υποτίθεται ότι πρέπει να υποδεχτούμε με ανοιχτές αγκάλες.

Πρώτο: Ανοιχτά (open-plan) γραφεία. Ο φίλος μου ο Harrison είναι πρόεδρος μιας μεγάλης εταιρείας και αναφέρεται στον διευθύνοντα σύμβουλο. Το γραφείο του πρόσφατα μετατράπηκε σε open-plan. «Είναι τέλειο» μου είπε, «εκτός απ’ το γεγονός ότι δεν μπορώ να φάω το μεσημεριανό μου χωρίς να μιλήσω με κάθε άτομο που εισέρχεται στο χώρο μου. Ούτε μπορώ να έχω μια ιδιωτική συζήτηση». Το ανοιχτό γραφείο είναι η γραμμή παραγωγής του εργοστασίου. Καμία ιδιωτικότητα για κανέναν, ομογενοποίηση της εργασιακής εμπειρίας, και συνεχής έλεγχος. Πρόκειται για μια χίμαιρα εκδημοκρατισμού, καθώς τα αφεντικά βρίσκονται μαζί με τους υπαλλήλους στις γυάλινες αίθουσες συνεδριάσεων. Κι όμως, πιστέψτε με, ο Μike Bloomberg και ο Mark Zuckerberg έχουν κάπου να πάνε όταν θέλουν να πάρουν έναν υπνάκο.

Δεύτερο: Κακοί μισθοί. Στον επιχειρηματικό τύπο έχω διαβάσει ύμνους για δήθεν επιχειρηματικούς πρωτοπόρους που πληρώνουν ψίχουλα συγγραφείς για τη δουλειά τους, και τιμωρούν όσους δεν πετυχαίνουν συγκεκριμένα νούμερα αναγνωσιμότητας στο διαδίκτυο. Αυτό με κάνει να σκέφτομαι τη γιαγιά μου, η οποία λάμβανε μερικά cents για κάθε μπλούζα που έραβε.

Τρίτο: Φριχτές παροχές και καμία σύνταξη. Σας θέλουν νέο ώστε να μην σκέφτεστε πράγματα όπως η ιατρική και οδοντιατρική κάλυψη, και η άδεια μητρότητας. Και καθώς μεγαλώνετε, σας δίνουν αντικίνητρα ώστε να μην λάβετε ποτέ σύνταξη.

Τέταρτο: Άθλιες ώρες εργασίας. Ξέρετε πόσες φορές έχω ακούσει το αστείο που λέει «αν δεν έρθεις το Σάββατο, μην έρθεις ούτε την Κυριακή». Αλλά δεν είναι καθόλου αστείο. Πλέον, γίνεται κομμάτι της δουλειάς. Τα καλά νέα είναι ότι σε κάποιους ... πρωτοποριακούς χώρους μπορείτε να δουλέψετε μέχρι τα 40 σας χωρίς να σας απασχολεί το να αποκτήσετε παιδιά. Πώς; Η εταιρεία σας καταψύχει τα ωράρια σας τόσο, όσο χρειάζεται για να αποχαιρετήσει το εντελώς ασύμφορο γι’ αυτήν πακέτο αποζημίωσης.

Πέμπτο: Κανένας συνδικαλισμός και καμία ελπίδα να συνδικαλιστείτε. Ναι, ναι, το ξέρω ... συνδικαλισμός ... ξεπερασμένος ... ανήκει στον 20ο αιώνα. Υπάρχει λόγος που η διοίκηση μισεί τα σωματεία: είναι ενοχλητικά γι’ αυτήν. Γι’ αυτό και η εργοδοσία θα αγωνιστεί για το δικό σας «δικαίωμά στην εργασία» ...

Έκτο: Πάμπλουτα αφεντικά. Απολαμβάνουν ένα τεράστιο χάσμα εισοδήματος και τρόπου ζωής σε σχέση με τους εργαζόμενους τους. Τους γνωρίζετε. Όμως, πλέον, αντί για κακοί εργοδότες θεωρούνται ήρωες.

Έβδομο: Καμία Δεν εξασφάλιση της εργασίας. Αλλά δεν είναι και μεγάλη υπόθεση. Κάθε εργαζόμενος της νέας χιλιετίας που μένει στο ίδιο μέρος για περισσότερο από δύο χρόνια είναι ένας χαμένος, σωστά;

Η απάντηση; Δεν ξέρω, κυρίες και κύριοι. Αλλά θα πρέπει πραγματικά να κάνουμε κάτι γι' αυτό, δεν πρέπει;

Ο Bing μπορεί να μη γνωρίζει την απάντηση, αλλά εμείς την έχουμε πει πολλές φορές: Πρέπει να πάρουμε την τύχη μας στα χέρια μας και να σταματήσουμε να την εμπιστευόμαστε με κλειστά μάτια στους πολιτικούς και στο σύστημα που κατασκεύασαν. Η αδράνεια και η απραξία συντηρούν όλη αυτή τη μίζερη κατάσταση. Η Δύση και οι λάτρεις του σκεπτικού της οδήγησαν την ανθρωπότητα αντί για την πρόοδο και την ευημερία, στη μιζέρια και την ανέχεια που βίωνε σε παλαιότερες εποχές. Ως εδώ! Στώμεν καλώς!