Φάκελλος Κυπριακό: Το παρασκήνιο στη Λουκέρνη και στη Στράκκα (μέρος β')

Ο Serdar Denktaş μετέφερε στον Mehmet Ali Talat την πρόταση του Τάσσου Παπαδόπουλου για από κοινού εγκατάλειψη των συνομιλιών. Η αντίδραση του Talat ήταν αρνητική. Έτσι, λοιπόν, ο Denktaş μετέφερε την αρνητική απάντηση του Talat στον Τάσσο Παπαδόπουλο, στην τέταρτη συνάντηση τους.
Denktaş: Ο Talat δεν είναι πολύ θερμός, αλλά δεν το συζητήσαμε σε λεπτομέρεια.
Παπαδόπουλος: Κοίταξε, αυτό το σχέδιο δεν περνά στη δική μας πλευρά.
Denktaş: Πώς γίνεται αυτό;
Παπαδόπουλος: Εγώ ξέρω το λαό μου.
Denktaş: Υπάρχει και η επόμενη μέρα. Στη δική μας την πλευρά θα περάσει το "ναι". Αυτό που συζητείται είναι το ποσοστό. Σε μια τέτοια περίπτωση λαμβάνεις υπόψη τις επιπτώσεις;
Παπαδόπουλος: Τι θα γίνει; Θα σας αναγνωρίσουν 3-4 αφρικανικές χώρες. Εγώ όμως θα είμαι στην Ε.Ε. Θα κρατάω τα ηνία στα χέρια μου.
"Μου το είπε έτσι ωμά!", αναφέρει ο Serdar Denktaş, και συνεχίζει: "Μπορεί να είναι και χειρότερες οι εξελίξεις, γι΄ αυτό του είπα, εσύ μου είπες ότι θα έκανες νομική έρευνα για τα λιμάνια. Είπε ότι θα βρει κάποιο τρόπο. Το δημοψήφισμα δεν θα γίνει, θα αναβληθεί, οι συνομιλίες θα συνεχιστούν και στο μεταξύ στην ατζέντα θα έρθει το θέμα των αεροδρομίων μας για εξωτερικές πτήσεις. Είπε ότι θα βρει έναν τρόπο, αλλά ήθελε να μάθει την απάντηση του Talat".
Ο Serdar Denktaş ανέλαβε να διαβουλευτεί με τον Talat. Του φώναξε και βγήκαν από το ξενοδοχείο και περπάτησαν στα χιόνια, από το φόβο ότι θα παρακολουθούσαν τη συνομιλία τους.
Denktaş: Νομίζω έχουμε μια σημαντική ευκαιρία και θέλω να σε ρωτήσω κάτι. Αυτή η ευκαιρία μπορεί να αξιοποιηθεί μόνο με τη δική σου τοποθέτηση, ούτε του Ντενκτάς, ούτε της Τουρκίας. Εσύ θέλεις λύση ή δημοψήφισμα;
Talat: Τι σημαίνει αυτό;
Denktaş: Αν θέλεις λύση, η πρόταση του Παπαδόπουλου μου φαίνεται λογική.
Talat: Ο γενικός γραμματέας δεν δέχεται μια τέτοια πρόταση.
Denktaş: Γιατί να μην το δεχτεί; Εμείς οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θέλουμε να εργαστούμε από κοινού και θέλουμε τόσο χρόνο. Να βάλουμε ένα λογικό χρονοδιάγραμμα. Στο διάστημα αυτό θα λειτουργήσουν τα λιμάνια μας, συνεχίζουμε τις συνομιλίες και κάνουμε το σχέδιο πιο λειτουργικό. Ο Παπαδόπουλος λέγει πως αν πάμε στο δημοψήφισμα θα περάσει σίγουρα το "όχι" κι αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε λύση. Γι΄ αυτό σε ρώτησα αν θέλεις δημοψήφισμα ή λύση.
Talat: Το ΑΚΕΛ θα ψηφίσει ναι και το σχέδιο θα περάσει από το δημοψήφισμα.
Ο Denktaş και ο Talat συμφώνησαν να συζητήσουν την πρόταση Παπαδόπουλου με την Τουρκία και τον Rauf Denktaş. Διηγείται ο Serdar Denktaş: "Κάτσαμε στη συνάντηση με την Τουρκική αντιπροσωπεία και είπαμε ότι υπήρχε αυτή η εισήγηση από τον Παπαδόπουλο. Στην αρχή αντέδρασαν αρνητικά. Ο Ertuğrul Apakan (διπλωμάτης και αρμόδιος για το Κυπριακό στο Τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών) είπε ας πάρουμε και τη γνώμη του προέδρου (Rauf Denktaş). Κάναμε μια επαφή με κρυπτογραφημένη τηλεφωνική επικοινωνία. Του εξήγησα την πρόταση Παπαδόπουλου. Μου ζήτησε και την έστειλα γραπτώς. Τη μελέτησε και (ο Rauf Denktaş) επικοινώνησε μαζί μας: 'Αν θα γίνει αυτή την πρόταση από κοινού είναι μια καλή ιδέα. Να το δεχτείτε', είπε. Μεταφέραμε στην Τουρκική αντιπροσωπεία την απάντηση και την αξιολόγηση του προέδρου. Όμως, λέχθηκε στον Erdoğan ότι ο Talat και η υπόλοιπη Τουρκική αντιπροσωπεία δεν δέχονταν. Έτσι, η πρόταση απορρίφθηκε. Είχα μια πέμπτη συνάντηση με τον Παπαδόπουλο και του είπα πως με αυτό το θέμα δεν γίνεται τίποτα".
Η Τουρκική αντιπροσωπεία μελέτησε την κατάσταση έχοντας μπροστά της ορθάνοιχτα τα χαρτιά του Τάσσου Παπαδόπουλου και αποφάσισε να μείνει στις συνομιλίες. Δεν είχε να ρισκάρει τίποτα. Ένα "όχι" από τους Ελληνοκύπριους έλυνε και τα προβλήματα του Erdoğan με τον στρατό, ενώ άνοιγε το δρόμο στην Τουρκία για ένταξη στην Ε.Ε., χωρίς τα βαρίδια του Κυπριακού.
Πριν την έναρξη της τελετής για την παράδοση του σχεδίου Annan, στο Bürgenstock, όταν ο Τάσσος Παπαδόπουλος συζητούσε χαμηλόφωνα με τον Serdar Denktaş (τους κατέγραφε η κάμερα των Η.Ε. και μεταδιδόταν ζωντανά στην Κύπρο), του πρότεινε να συνεχίσουν στη Λευκωσία τις μυστικές συνομιλίες που είχαν ξεκινήσει εκεί. Ο Serdar Denktaş συζήτησε το θέμα με τον πατέρα του και συμφώνησαν να κάνουν την επαφή. Επικοινώνησε ξανά με τον Νίκο Κλεάνθους και του είπε ότι ήθελε να δει τον Παπαδόπουλο για να συνεχίσουν τη συνομιλία του Bürgenstock. Ο Παπαδόπουλος του απάντησε ότι θα ήταν καλύτερα να συναντηθούν στο σπίτι του για να μην τον φέρει σε δύσκολη θέση. Διευθετήθηκε η πρώτη συνάντηση, μόλις την επομένη της επιστροφής από το Bürgenstock, στις 2 Απριλίου, το βράδυ. Ο Παπαδόπουλος έστειλε αυτοκίνητο και παρέλαβε τον Serdar Denktaş από οδόφραγμα του Ledra Pallas και τον πήγε στη Στράκκα. "Ήμουν μόνος μου και ήταν μόνος στο σπίτι του. Κάτσαμε και ήπιαμε το ποτό μας. Μου είπε ξανά ότι αυτό το σχέδιο δεν είναι εντάξει, δεν είναι εφαρμόσιμο, θα μας οδηγήσει ξανά σε σύγκρουση". Κατόπιν ακολούθησε ο εξής διάλογος:
Παπαδόπουλος: Τι έκανες, μίλησες με τον Talat; Πρέπει να ζητήσουμε αναβολή των δημοψηφισμάτων.
Denktaş: Ο πατέρας μου δέχεται να ζητήσουμε από κοινού αναβολή. Να υποβάλουμε γραπτή εισήγηση στα Η.Ε. με υπογραφές.
Παπαδόπουλος: Όχι γραπτώς, προφορικά. Να πάμε μαζί στα Η.Ε. Αλλά τι λέγει ο Talat; Δεν μπορούμε να τον πείσουμε;
Denktaş: Τι νομίζεις ότι θα ψηφίσει το ΑΚΕΛ;
Παπαδόπουλος: Ακόμα δεν υπάρχει επίσημη άποψη, αλλά θα ψηφίσουν "όχι".
Denktaş: Είσαι σίγουρος;
Παπαδόπουλος: Ναι, είμαι σίγουρος.
Denktaş: Αυτό είναι ένα σημείο που μπορεί να πείσει τον Talat, διότι πιστεύει ότι το ΑΚΕΛ θα ψηφίσει "ναι". Πιστεύει ότι με τα δημοψηφίσματα θα φτάσουμε στη λύση. Δεν το ψάχνει πολύ κατά πόσο λειτουργεί ή δεν λειτουργεί, διότι η ατμόσφαιρα στην Τουρκική πλευρά είναι υπέρ της λύσης. Πιστεύουν ότι με τη συμφωνία θα γεμίσουν τα σπίτια τους ευρώ. Εάν ο Talat μάθει ότι το ΑΚΕΛ θα ψηφίσει όχι, τότε μπορεί να συζητήσει την πρόταση.
Παπαδόπουλος: Πώς θα το κάνουμε;
Denktaş: Στην επόμενη συνάντηση να φέρουμε έναν εκπρόσωπο του Talat, αλλά δεν γίνεται μόνο με σένα, πρέπει να είναι και ο Χριστόφιας.
Παπαδόπουλος: Εντάξει, έτσι να γίνει.
Ο Παπαδόπουλος ζήτησε να μείνει η συνάντηση μυστική. Ο Denktaş του είπε πως τον ίδιο δεν τον ενοχλούσε να δημοσιοποιηθεί. Όμως, ο Παπαδόπουλος επέμεινε να είναι μυστική. Ο Denktaş επέστρεψε στα κατεχόμενα και ενημέρωσε τον Talat, ο οποίος αποδέχτηκε να εκπροσωπηθεί στη νέα συνάντηση από τον Ömer Kalyoncu. Στη δεύτερη συνάντηση της Στράκκας, στις 5 Απριλίου, ήταν παρών και ο Δημήτρης Χριστόφιας. Ο Παπαδόπουλος ανέλυσε και ανέπτυξε δημόσια στις συνεντεύξεις που έδωσε πριν το δημοψήφισμα τη θέση του: (1) Να συνεχιστούν οι συνομιλίες, (2) Να κάνει ο ίδιος ανοίγματα προς τους Τουρκοκύπριους, (3) Να προωθήσει απευθείας χρηματοδότηση των Τουρκοκυπρίων από τα κονδύλια της Ε.Ε. τα οποία θα μπορούν να διαχειριστούν μόνοι τους για να καλυτερεύσουν την οικονομία τους και (4) Συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα ετών για ολοκλήρωση των συνομιλιών σε δύο χρόνια.
Ο Χριστόφιας, σύμφωνα με τον Serdar Denktaş, συμφώνησε με την πρόταση του Παπαδόπουλου και εξέφρασε την υποστήριξή του. Ρωτήθηκε για τη στάση του ΑΚΕΛ στο δημοψήφισμα και απάντησε ότι "η κατάσταση είναι πολύ περίπλοκη και μάλλον κι εμείς θα πούμε όχι". Ο Kalyoncu κρατούσε σημειώσεις και είπε ότι θα μετέφερε την πρόταση στον Talat. Ο Χριστόφιας ήθελε να ξέρει την άποψη του Talat πριν τοποθετηθεί η Τουρκία, γιατί ένα βράδυ μετά θα έπαιρνε το ΑΚΕΛ τις αποφάσεις του. (Όντως, στις 6 Απριλίου το Πολιτικό Γραφείο του ΑΚΕΛ αποφάσισε να εισηγηθεί "ναι" στην Κεντρική Επιτροπή). Ο Talat ενημερώθηκε και απέρριψε την πρόταση. Ο Serdar Denktaş το συζήτησε με τον πατέρα του και τον ενημέρωσε για την αρνητική απάντηση του Talat. Ο Rauf Denktaş αντέδρασε, λέγοντας πως "χάνεται μια μεγάλη ευκαιρία". Ο Παπαδόπουλος είχε δώσει τα προσωπικά του τηλέφωνα στον Σερντάρ Ντενκτάς, ο οποίος διευθέτησε νέα συνάντηση με τον Παπαδόπουλο, στις 6 Απριλίου. Του μετέφερε την αρνητική απάντηση του Talat.
Denktaş: Τώρα τι θα κάνεις;
Παπαδόπουλος: Εγώ θα πω "όχι". Άκουσε την ομιλία μου αύριο βράδυ στην τηλεόραση.
Denktaş: Ο Χριστόφιας τι θα κάνει;
Παπαδόπουλος: Κι αυτοί θα πουν "όχι". Θα το δεις.
Ο Serdar Denktaş αναφέρει πως επειδή όλος ο κόσμος πίστευε ότι το ΑΚΕΛ θα έλεγε "ναι", διερωτήθηκε μήπως ο Τάσσος Παπαδόπουλος του έλεγε κατάμουτρα ψέματα. "Την άλλη μέρα το βράδυ παρακολούθησα στην τηλεόραση το διάγγελμα του που έκλαιγε", περιγράφει. Την επομένη τον κάλεσε στο προσωπικό του τηλέφωνο:
Denktaş: Σ΄άκουσα, ήταν μια εντυπωσιακή ομιλία. Αλλά ο Χριστόφιας θα πει ναι.
Παπαδόπουλος: Θα δεις...

Το Μεγάλο Σάββατο, στις 10 Απριλίου, η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ είπε "όχι" στο σχέδιο. Ο μεγάλος πατριώτης είχε νικήσει κατά κράτος αντιπάλους, εταίρους, Ε.Ε., Annan, Ελλάδα, Τουρκία και τους αντιπολιτευόμενους στην Κύπρο! Είχε κερδίσει όμως τον σεβασμό όλων αυτών! Γιατί έμεινε αταλάντευτος σε αυτό που πίστευε! Οδήγησε τα πράγματα εκεί! Ως αληθινός ηγέτης!